Każdy może samodzielnie sporządzić testament, trzeba jednak wiedzieć jakie wymogi formalne powinien on spełniać, aby wywołał pożądany skutek prawny w przyszłości. Taką gwarancję dają nam notariusze, którzy za właściwą opłatą są w stanie przygotować testament zgodnie z wolą oznaczonej osoby. Ile jednak kosztuje taka usługa?

Czym jest testament?

Testament jest ostatnią wolą danego człowieka. Tak naprawdę taki dokument może być sporządzony w kilku różnych formach, jedną z bardziej popularnych jest akt notarialny.

Tak naprawdę testament nie musi zawierać wyłącznie powołania do spadku oznaczonej osoby. W jego treści może znaleźć się wiele różnych elementów, takich jak choćby wydziedziczenie, podstawienie, polecenie czy też zapis (zwykły lub windykacyjny). Taki dokument może być sporządzony także tylko po to, by odwołać inny, wcześniej już istniejący testament. Niezależnie od treści testamentu, pamiętajmy, że może on zawierać rozrządzenia tylko jednej osoby – w Polsce zakazane są więc testamenty wspólne (np. obojga małżonków). 

Testament w formie aktu notarialnego

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r. (sygn. akt III CZP 46/12), sporządzając testament w formie aktu notarialnego, spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu, którym może być rzecz, zbywalne prawo majątkowe, ustanowione na rzecz zapisobiercy użytkowanie czy służebność, jak również przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne, które należą do majątku wspólnego małżonków.

Jeśli mamy problem z ustaleniem przeznaczenia składników naszego majątku, warto sięgnąć porady notariusza, który zawodowo zajmuje się takimi sprawami. Sporządzenie właściwego testamentu podlega oczywiście stosownej opłacie, jednak uzyskanie porady w tym zakresie jest całkowicie darmowe. 

Koszt sporządzenia testamentu notarialnego

Koszty czynności notarialnych są ustalane z reguły w oparciu o wartość przedmiotu danej umowy (np. wartość sprzedawanej nieruchomości). W przypadku testamentów obowiązuje nieco inna zasada.

Ustawodawca wprowadził bowiem konkretne stawki obowiązujące w tym zakresie. Pamiętajmy jednak, że zostały one ustalone na tzw. maksymalnym poziomie i nie uwzględniają obowiązkowego podatku VAT. Każdy notariusz ma więc możliwość zastosowania niższej taksy, niż ta przewidziana przepisami prawa (wyższego wynagrodzenia nie wolno mu jednak pobierać).

Koszt testamentu zależy tak naprawdę od treści, jaką ma on w sobie zawierać – i nie chodzi tu tylko o liczbę powołanych spadkobierców czy wielkość majątku przyszłego spadkodawcy. Testament może zawierać wiele różnych rozrządzeń, także tych, na podstawie których nie następuje powołania do spadku. 

Zgodnie z treścią §8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, maksymalna stawka wynosi za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego:

• testament – 50 zł,
• testament zawierający zapis zwykły, polecenie lub pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku – 150 zł,
• testament zawierający zapis windykacyjny – 200 zł;
• odwołanie testamentu – 30 zł.

Do powyższych kwot mogą być doliczone dodatkowe opłaty:

• sporządzenie testamentu poza kancelarią w porze dziennej (w godz. od 8.00 do 20.00) – to koszt dodatkowych 50 zł,
• sporządzenie testamentu poza kancelarią w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy – to koszt dodatkowych 100 zł.

Tak jak było to wspomniane wcześniej, do powyższych stawek należy doliczyć także podatek od towarów i usług (VAT) – wynoszący na chwile obecną 23%.

Koszty wypisu aktu notarialnego

Oryginał każdego aktu notarialnego zostaje zawsze u notariusza, dotyczy to także każdego sporządzonego testamentu. Strona czynności ma jednak prawo do wypisu aktu – w takiej ilości, ile sobie zażyczy. 

Wypisy aktów są jednak wydawane odpłatnie. Zgodnie z §12 rozporządzenia ws. maksymalnych stawek taksy notarialnej, za sporządzenie wypisu, odpisu lub wyciągu z akt notarialnych lub innego dokumentu maksymalna stawka wynosi 6 zł za każdą rozpoczętą stronę. Do tej kwoty musimy oczywiście doliczyć należny podatek VAT.

Czy koszt testamentu notarialnego zależy od liczby powołanych spadkobierców?

Odpowiadając na powyższe pytanie – nie. To ile osób zostanie powołanych do spadku lub jak duży jest majątek przyszłego spadkobiercy nie ma żadnego znaczenia przy ustalaniu kosztów sporządzenia testamentu przed notariuszem. 

Na zakończenie warto dodać, że notariuszowi nie wolno dokonywać czynności notarialnej, jeżeli poweźmie wątpliwość, czy strona czynności notarialnej ma zdolność do czynności prawnych. Nie chodzi przy tym o zdolność do czynności prawnych w rozumieniu art. 11 KC, lecz o sytuacje uzasadniające przypuszczenie o zaistnieniu wady oświadczenia woli.

Notariusz zatem powinien odmówić dokonania czynności notarialnej nie tylko wówczas, gdy strona czynności jest formalnie ubezwłasnowolniona, ale także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość, czy taka strona działa w stanie dostatecznej świadomości. Chodzi o stwierdzenie ułomności i jej stopnia w odniesieniu do osoby biorącej udział w czynności. Ten obowiązek nie oznacza konieczności przybierania w każdym wypadku biegłego lekarza, zatem dokonanie czynności bez udziału takiego lekarza nie podważa aktu.

Podstawa prawna:
Art. 941, 942, 950 KC
§8 i 12 rozporządzenia ws. maksymalnych stawek taksy notarialnej